Sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren, genellikle burun tıkanıklığı sorunu yaşayan ya da uyku sırasında ağzı açık uyuyan belki de horlayan çocuklarda orta kulakta sıvı toplanması son derece sık karşılaşılan bir durumdur.

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Ali Değirmenci konu hakkında bilgiler verdi. Orta kulak boşluğu normalde hava ile doludur. Burun arkasındaki genizle kulak arasında havalanma görevini yapan östaki borusu sayesinde orta kulaktaki hava basıncı dış ortamdaki basınç ile eşitlenir. Uçakta ya da denize dalarken kulağımızda hissettiğimiz basınç hissi ani değişikliler sırasında bu sistemin çalışmasına fırsat kalmadan dış ortam basıncıyla orta kulak basıncının eşitlenememesinden kaynaklanır. Nezle olduğumuzda kulağımızın tıkanması da yine aynı mekanizmayladır. Yutkunma sırasında ve çenemizi açıp kapatma hareketi ile östaki borusu açılacağından basınç eşitlenmiş olur. Özellikle okul öncesi çocuk grubunda orta kulakta sıvı toplanması yani tıptaki ismiyle ‘seroz otit’ hastalığı oldukça sık görülür.

Çocuklarda kulak ile geniz arasındaki mesafenin kısa oluşu ve anatomik olarak geniz eti büyüklüğü, sık geçirilen enfeksiyonlar, alerjik yapı bu hastalığın küçük yaşlarda daha sık görülmesinin nedenleri arasında yer almaktadır. Hastalığın erken evrelerinde çocukta hafif bir işitme kaybı başlar. Burun tıkanıklığı belirtileri, ağız açık uyuma, televizyonun sesini çok açarak yada yakından izleme, derslerde öğretmenin söylediklerini duyamama, sürekli burun akıntısı gibi yakınmalar olur. Aileler bu yakınmaları her zaman algılayamamaktadır. Pek çok zaman okul öğretmenleri tarafından işitme azlığı fark edilmektedir. Orta kulakta sıvı birikmesi erken dönemde yakalandığında nedene yönelik tedavi ile düzeltilebilen bir durumdur. 15-20 günlük ilaç tedavileriyle sıklıkla sorun ortadan kaldırılabilir. Ancak östaki borusunun tıkanmasına neden olan geniz eti ve bademcik büyüklüğü durumlarında ve ilaç tedavisinin etki etmediği durumlarda cerrahi tedavi gereklidir ve sonuç son derece yüz güldürücüdür.

Tedavi edilmeyen gecikilmiş durumlarda geçirilen sık orta kulak enfeksiyonlarına bağlı ve kulak zarındaki negatif basınç ile çökme nedeniyle olarak kalıcı işitme bozuklukları ortaya çıkabilir. Orta kulakta sıvı birikmesi durumlarında kulakta ağrı, ateş, akıntı gibi yakınmalar yoktur. Çocuğun arkadaşları ile ilişkilerinin bozulması, derslerdeki başarısının düşmesi, huzursuzluk, denge bozukluğu gibi yakınmalar kimi zaman ana yakınmalar olarak karşımıza çıkabilmektedir. Tüm bunlar işitme azlığına ve orta kulaktaki basınç ile dış ortamdaki basınç arasındaki farka bağlıdır. Bu nedenle anne ve babaların işitme azlığı olduğundan şüphe duydukları çocukları mutlaka bir kulak burun boğaz uzmanına götürmeleri gereklidir.

KBB uzmanı hastalık var ise buna neyin neden olduğunu araştıracak ve nedene yönelik tedavi uygulayacaktır. Bu çocuklarda alerjik zeminde burun akıntısı ve geniz eti büyümesi oldukça sık karşılaşılan durumlar olduğundan alerji yönünden değerlendirilmeleri ve gerekirse alerji testlerinin yapılması da düşünülmelidir. Orta kulakta sıvı toplanması nedeniyle kulak zarına yerleştirilen havalandırma tüpü ameliyatları sık yapılan ve işitmeyi düzelten bir operasyondur. Yerleştirilen tüp 6 ay gibi bir süre sonunda sıklıkla kendiliğinden çıkmaktadır. İleride kalıcı bir işitme bozukluğuna yol açmamak ve özellikle bilgi topladığı eğitim yıllarında çocuklarımızı yaşıtlarından geri bırakmamak için işitme konusunda uyanık olmalı ve geç kalmadan doktora başvurmalıyız.