Karaciğer enzimlerinin yükselmesinin nedenleri ve tedavisi nelerdir?

Karaciğer, insan vücudunda onlarca işlevi olan bir organdır; bunların arasında en çok bilineni metabolizmanın düzgün çalışması, gıdaların sindirimi ve vücuttaki zararlı toksinlerin atılımı ile ilgili olanlardır.

Karaciğerin düzgün işleyişini belirlemek için karaciğer enzimlerinin değerlerine bakılır. Referans değerlerden sapan herhangi bir değer, bir karaciğer hastalığını veya iltihaplı süreçleri gösterebilir. Bunları zamanında tanımak ve uygun şekilde tedavi etmek önemlidir.

Testler en sık olarak alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), alkalin fosfataz (ALP), gama glutamil transferaz (GGT), paratiroid hücrelerinin ölçümü ve albümin seviyelerine bakar.

KARACİĞER ENZİMLERİNİN REFERANS DEĞERLERİ

5-15 kat yükselmiş değerler hafif ve orta derecede yükselmiş, 15 kattan fazla yükselmiş değerler ise fazla yükselmiş olarak kabul edilir.

Karaciğer enzimlerinin referans değerleri aşağıdaki gibidir:

ALT - Erkek 12-14 U/L, Kadın 10-36 U/L

AST - Erkek 11-38 U/L, Kadın 8-30 U/L

ALP - Erkek 60-142 U / L, Kadın 54-119 U/L

GGT - Erkek 11-55 U / L, Kadın 9-35 U/L

Toplam bilirubin - 5.1-17 mmol/L

Albümin - 40,6-51.4 g/L

KARACİĞER ENZİMLERİNİN BOZULMASI NE ANLAMA GELİYOR?

Yüksek ALT ve AST enzimleri, bir karaciğer hastalığının ilk göstergesidir. Ancak AST karaciğer hücrelerine ek olarak iskelet ve kalp kaslarında, böbreklerde, pankreasta, eritrositlerde ve lökositlerde de bulunduğundan, bunların yüksek değerleri tek başına karaciğer fonksiyonunun bozulduğu anlamına gelmez.

Hafif ila orta dereceli yükselmenin en sık görülen nedeni non-alkolik karaciğer yağlanması, yani alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasıdır. Obezite, insülin direnci, diyabet ve hipertansiyon da karaciğer enzimlerinde yüksekliğe neden olur.

Bu enzimlerdeki yükselmelerin diğer olası nedenleri arasında hepatit, ilaçlara bağlı karaciğer hasarı, Wilson hastalığı, çölyak hastalığı, sepsis ve önemli ölçüde yükselmiş AST durumunda, alkolik karaciğer hastalığı ve siroz yer alır.

Bu değerlerde hafif artışların nedenleri arasında egzersiz, tiroid hastalığı ve farklı hastalıklar sayılabilir. Bu enzimlerin çok fazla yükselmeleri iskemik karaciğer hasarını, akut viral nedenleri ve toksik karaciğer hasarını (parasetamol, mantar zehirlenmesi vb.) gösterebilir.

Yüksek ALP seviyeleri diğer karaciğer değerleriyle birlikte mevcutsa, bir dizi karaciğer hastalığının göstergesi olabilir. Ancak karaciğer bulgularında sadece bu değer yükselirse, nedenler genellikle hamilelik ve adolesanlarda kemik büyümesidir.

Yüksek GGT seviyeleri ise sadece karaciğer hastalığında görülmez çünkü bu enzim böbrek, pankreas, prostat, dalak, kalp ve beyinde de bulunur. Bu nedenle, karaciğer hastalığı ile birlikte yüksek değerleri diyabet, kalp kası iltihaplanması, böbrek yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve pankreas sorunlarının bir işareti olabilir. Normal diğer karaciğer bulguları ve yüksek GGT değerleri durumunda, neden listelenen hastalıklardan herhangi biri veya son zamanlarda aşırı alkol tüketimi olabilir.

KARACİĞER ENZİMLERİ YÜKSEKLİĞİNİN BELİRTİLERİ

Bir karaciğer hastalığının varlığının göstergesi olabilecek birtakım belirtiler vardır ve bu belirtiler durumunda karaciğer enzimleri yükselecektir. En yaygın belirtiler arasında şunlar bulunur:

- Vücudun her yerinde kaşıntı,

- Tükenmişlik,

- Sarılık,

- Koyu bulanık idrar,

- Akne gibi cilt problemleri,

- İshal veya kabızlık gibi sindirim sorunları,

- İştahsızlık,

- Kilo almak,

- Kaygı ve anksiyete,

Hafif yüksek karaciğer enzimleri durumunda, doktor genellikle 3-6 ay sonra bir kontrol önerir ve gerekirse abdominal ultrason ve karaciğer biyopsisini de içerebilen daha ileri ve daha ayrıntılı tanısal işlemler önerir.

Düzenli muayenelerde, karaciğer enzimlerini içerecek bir kan testi istemeyi unutmayın. Değerlerin yükselmesi durumunda bir doktora danışın ve gerekirse bir uzmana giderek daha detaylı analiz ve teşhis yaptırın.