Kentsel dönüşüm uzmanı: Binayı sağlam kılan üç şey var

İzmir'de 6,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Son açıklamalara göre depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 26'ya yükselirken, yaralı kişi sayısı da 831'e çıktı. İzmir'de Rıza Bey Apartmanı enkazında arama çalışmaları devam ederken Kentsel Dönüşüm Uzmanı ve Mimar Nihat Şen, Habertürk'e açıklamalarda bulundu.

Nihat Şen, "Deprem öldürmez, yaşadığımız binalar öldürür" diyerek şunları söyledi: "Çok üzücü bir olay. Marmara depremini yaşayalı 21 yıl oldu, kentsel dönüşüm yasası yürürlüğe gireli 9 yıl oldu. Maalesef iki yıl önce İzmir'de 40 bin binanın acilen yenilenmesi gerektiğini söyledik. Maalesef bu binalardan çok azı yenilenebildi. Keşke yenilenebilseydi, burada bu vatandaşlarımızı kaybetmeseydik" dedi.

RIZA BEY APARTMANI NEDEN YIKILDI?

Rıza Bey Apartmanı'nda kullanılan malzemelere ilişkin açıklamada bulunan Şen, "Bir binayı sağlam kılan üç şey vardır. Binanın bulunduğu zemin, beton ve demir. Bu üçü doğru bir şekilde bir araya gelirse sağlam bina olur. Bizim çok tasvip etmediğimiz yuvarlak demirle yapılmış bir bina, nervürlü demir değil. Böyle demirler yatay bir sallantıda betonla ayrışmasını çok çabuk yapar. Depremde betonla demir yuvarlak demir olduğu zaman çok çabuk ayrışır. İkincisi de beton mukavemeti dediğimiz... Bina elimizde, dağılıyor. Bunlar 30-35 yıl önce yapılan binalar. O günün el karmasıyla yapılan dere çakılı, kum maalesef dozajında yapılmayan elimizde ufalanan bir bina.

Beton mukavemeti demek santimetrekareye düşen yükü betonun taşıma kapasitesi demektir. Bu binaya baktığımızda zemin katı ticaret, üst katları hem işyeri hem konut. Hakikaten bu bina o zamanki projesine uygun yapıldı mı yapılmadı mı, iki acaba bina bir tadilat gördü mü görmedi mi, üç Türkiye'de çok yapılan bir şey; zemin kattaki taşıyıcı sistemlerinde herhangi bir kolon kaldırma oldu mu olmadı mı bu üçünün araştırılması lazım.

Bayraklı'nın en önemli özelliği zemin yapısı yumuşak, sıvılaşmaya müsait bir zemin yapısı var. Bir binayı sağlam kılan üç ana unsur olduğunu söyledim. Zemin, beton ve demir. Bütün olumsuzlar bir araya gelmiş ve burada birleşmiş. Arkasındaki ve yanındaki binalar da zannediyorum ki aynı yıllarda yapılan binalar. O binalarda da çatlaklar olduğu söylendi. Depremin yarattığı bir es dalga vardır. Zemini sıvılaşmaya müsait olan zeminlerde deprem şiddeti artırır. Zemin yapısı es dalgası gibi gelen deprem şiddetini artırır. Bu binada doğru agrega (betonun hammmaddelerini oluşturan kum ve çakıl karışımı) doğru demir ve zemine uygun yapılmamasından kaynaklı. Yukarıda yıkılan ayrı bir bina var, betonu un gibi dağılıyor. Demek ki biraz yapımla, malzemeyle de alakalı. Bunların hepsinin teknik incelemeleri yapıldıktan sonra söylenebilir. 2000'den sonra yapılan binalarda yuvarlak demir kullanmıyoruz. Hazır beton kullanıyoruz ve o binanın yapıldığı zemine uygun binalar yapıyoruz" diye konuştu.

YANLIŞ BİLİNİYOR: ZEMİN KAYALIK OLSA DA...

Nihat Şen, "Kamuoyunda bir şey de yanlış biliniyor. 'Zemin kayalık, bizim binamız sağlam' deniliyor. Zemin sağlam olabilir de üstündeki bina sağlam mı acaba... Üçünün o yüzden birleşmesi lazım. Yumuşak zeminlere bina yapılmaz diye de bir kaide yok. O zemin yapısına uygun temel ve taşıyıcı sistem yaparsanız hiçbir şey olmaz" dedi.