TEMEL NEDİR? TEMEL ÇEŞİTLERİ NELERDİR? TEMEL İZOLASYONU NASIL YAPILIR?
Yapı güvenliği ve yapı planlaması proje başlangıcından sonuna kadar önem arz eden konulardan biridir. Bu alanda temel seçimi ve yapının yük durumuna göre temel çeşidi seçimi işlemleri de oldukça önemlidir. Temel genel bir tanım itibari ile yapının yükünü güvenli bir sistem aracılığı ile zemine aktarmakta olan yapı elemanıdır. Temellerin üzerine inşa edilen ve düşey taşıyıcılar olarak bilinen kolon, perde, çekirdek gibi yapı elemanlarından aldıkları yükleri geniş bir alana yaymakla görevlidirler.
Yüzeysel Temel Çeşitleri
Yapı yükünü zemin yüzeylerine güvenle taşıyabileceği alanlarda yüzeysel temel uygulanmaktadır. Kesin olarak bu temel çeşidinde zemin yüzeyine temel oturtulmalı ve don seviyesi altına inilmesi gerekmektedir.
Tekil Temeller: Her kolon yapısının altına yapılan ayrı temel yapısıdır. Sadece düşey yük etkisi altında olan bu temel çeşidi, yatay yükünde etkisi altında olursa bu durumda simetrik tekil temeller devreye girer.
Duvar Altı Temel: Duvar altlarına uygulanmakta olan temel yapısı betonarme gibi türlerden oluşmaktadır.
Sürekli Temel: Temel çeşitleri nelerdir denildiğinde sıkça kullanılan bir temel çeşidi olan sürekli temel, zeminin sağlam olduğu bina yapılarında kullanılmaktadır. Aynı zamanda zeminin zayıf olduğu yapılarda da sıkça kullanılan bu temel yapıyı deprem durumlarına karşı korumaktadır.
Radye Temel: Temel tipleri arasında kendi içinde farklı tiplere sahip olan radye temel, emniyet gerilme sisteminin düşük olduğu ve sıkışma oranının yüksek olduğu alanlarda uygulanır.
Derin Temel Çeşitleri
Temel çeşitleri nelerdir sorusuna ek olarak kaça ayrılır sorusu da önemlidir. Temel çeşitleri arasında yüzeysel temel çeşitleri dışında derin temeller de yer alır.
Ayak Temel: Betonarme yapısı ile inşa edilen bu temellerde genel olarak açık temel çukurunda inşa edilir ve üst kısımları kirişlerle bağlanır.
Kazıklı Temel: Yapı yükünün dağılması önemlidir. Kazık temel çeşitleri içerisinde, zemine çakılan kazıklar sayesinde sağlam zemine yük aktarılması sağlanmaktadır.
Kesonlar: Sağlam bir temel yapılması gerektiğinde genel olarak keson temel yapısı uygulanmaktadır. Kazık temel çeşidine göre daha geniş bir yük dağılımı söz konusudur.
Tekil Temelin Olumlu Tarafları;
• Ekonomik olması,
• Yapım kolaylığı,
• Statik çalışma biçiminin net olması,
Dikkat Edilecek Hususlar;
• Zemin, kolon altındaki temellerin birbirine çok yaklaşmadan boyutlandırılmasına imkân sağlayacak sağlamlıkta olmalıdır.
• Zeminde ve/veya yapı sisteminde, temellerde farklı çökmelere sebep olabilecek süreksizlikler olmamalı
• Eğer kolonların yakınlığı ya da kolona etkiyen yüklerin büyüklüğü nedeni ile tekil temeller birbirine girişiyorsa 2 kolon temeli ( birleşik-kombine temeller) kullanılır. Yapı kenarındaki kolon temeli, komşu arsa ya da bina sınırını ihlal edecek ise yine bu temel uygulanmalıdır.
TEMEL İZOLASYONU
Temel izolasyonu nedir, neden yapılır?
Her ne kadar günümüzde binaların dış yüzeyi göz kamaştırıyor olsa da en önemli nokta binanın temelinin sağlam olması ve temel izolasyonunun en uygun ve doğru şekilde yapılmış olmasıdır. Temel izolasyonu ile sadece zemini değil, yapının tamamını koruma altına alabilirsiniz. Temel su izolasyonu sayesinde binanın zeminin yanında binanın tamamını koruma altına alarak binanın ömrünü de uzatmış olursunuz.
Binanın oturacağı zemine ilk önce yalıtım yapılması gerekir. Temel İzolasyonu nedir sorusunun en doğru cevabı, binanın ömrünü uzatmak, yapıyı kimyasal maddelerden korumak, binayı kullanan kişilerin olumsuz şekilde etkilenmesini önlemektir. Bu yüzden temel izolasyonu binanın temelinin sağlam olması ileride istenmeyen problemlerin ortaya çıkmaması için gereklidir. Hatalı yapılan ya da eksik uygulanan temel izolasyonu, ileride maliyeti yüksek çözümler meydana getirir.
Temel Su İzolasyonu Malzemeleri Nelerdir?
• Polimer bitümlü örtüler
• Plastik/kauçuk esaslı sentetik örtüler
• Sürme esaslı su yalıtım malzemeleri
Temel su izolasyon çeşitleri bina temellerinde yapılacak su izolasyonu zemin rutubetine, basınçlı ve basınçsız suya karşı olmak üzere üç çeşittir. Bunun yanında bohçalama adı verilen ve bina temelini yeraltı suyu ya da sızan sulardan korumak için bohçalama yöntemi uygulanır. Bohçalama Yöntemi bitişik nizam binalarda isten bohçalama, ayrık nizam yapılarda ise dıştan bohçalama yapılarak uygulanır.
İnşaat bittikten sonra su izolasyonu;
• İnşaat bittikten sonra izolasyon yapılıp, yapılmadığının tespiti çok zordur.
Temeller toprak altında kaldıklarından temeli etrafı eğer imkân varsa kazılarak bohçalama ile su izolasyonu yapılıp, yapılmadığı görülebilir.
Sürme izolasyonunun tespiti imkansız gibidir.
Temel su izolasyonu yapılmayan binalarda, sonradan temel su izolasyonu yapılması imkânsız gibidir.
Ancak temelin ulaşılması mümkün olan bölgelerinde içten sürme izolasyon yapılabilir.