Zar, beş bin yıllık tarihi olan bir oyun aracı olup genellikle tavla oyununu oynamayı seven insanlar kullanır.  Zar hakkında bilmek isteyeceğiniz tüm bilgileri sizler için hazırladık.

Zar ne demek? Zar nerede kullanılır?

Zar; çoğunlukla küp şeklinde, her bir yüzünde 1-6 arası rakamlardan birini temsil eden sayıda nokta bulunan, rastgele sayı üretmeye yarayan araç. Kemik, fildişi, plastik vb. maddelerden üretilir. Genellikle şans oyunlarında veya kura çekmek için kullanılır. Standart bir zar 6 yüzlü olmakla birlikte daha fazla yüze sahip zarlar da vardır. Standart bir zarda iki karşı yüzdeki sayıların toplamı her zaman 7'ye eşittir. Örneğin; zarın 1'e denk gelen yüzünün karşı tarafı 6, 2'ye denk gelen yüzünün karşısı ise 5'tir.

Zarın Tarihçesi

Zar, bilinen en eski oyun aracıdır. Bilinen en eski zar, MÖ 3. binyıla ait, dört kenarlı piramit şeklinde bir Sümer zarıdır. Bu zar, tam bir set halinde bulunmuş en eski masaüstü oyunlarından biri olan Ur isimli kraliyet oyun setine aittir. Çin'de bulunan MÖ 600 yıllarına ait zarlar ile MÖ 2000 yıllarına ait antik Mısır zarları ise modern standart zar ile hemen hemen aynıdır. Zarlardan bahseden en eski yazılı kayıt ise günümüzden yaklaşık 2 bin yıl öncesine ait Sanskrit destanı Mahabharata'dır.

İki zarın toplamlarının gelme olasılıkları

İki zarın toplamlarının gelme olasılıkları, 7 rakamını oluşturan daha fazla kombinasyon olduğu için (6+1, 5+2, 4+3) en yüksek orana sahip eldir. 6 yüzlü standart bir zarda her bir yüzün gelme olasılığı 1/6'dır (%16,67). Ancak pek çok oyunda iki zar birlikte kullanılır. İki zarın kombinasyonları tek zara göre çok daha karmaşıktır

Kombinasyonlar                                          Kombinasyon  adedi

2              1+1                                                                1

3              1+2, 2+1                                                       2

4              1+3, 2+2, 3+1                                              3

5              1+4, 2+3, 3+2, 4+1                                     4

6              1+5, 2+4, 3+3, 4+2, 5+1                           5

7              1+6, 2+5, 3+4, 4+3, 5+2, 6+1                  6

8              2+6, 3+5, 4+4, 5+3, 6+2                         5

9              3+6, 4+5, 5+4, 6+3                                  4       

10             4+6, 5+5, 6+4                                           3

11              5+6, 6+5                                                    2

12             6+6                                                              1

                                                                              Toplam: 36

Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere iki zarın toplamının 7 olma olasılığı diğer tüm toplamlardan fazladır. En düşük ihtimale sahip zar toplamları ise 2 ve 12'dir. Burada dikkat edilmesi gereken 7 değerini veren belirli bir kombinasyonun gelmesi olasılığın değil, toplamda 7 gelmesi olasılığının yüksek olduğudur. Aksi takdirde örneğin 6+1 gelmesi olasılığı ile 3+1 gelmesi olasılığı aynıdır (2/36).

1 zarın üstündeki sayıların toplamı 21'dir.

2 zarın üstündeki sayıların toplamı 42'dir.

Zarların toplamı ve gelme olasılıkları

Zarların toplamı                                Olasılık

2 veya 12                                              1/36 = %2,78

3 veya 11                                               2/36 = %5,56

4 veya 10                                              3/36 = %8,33

5 veya 9                                                4/36 = %11,11

6 veya 8                                                5/36 = %13,89

7                                                               6/36 = %16,67

Hileli zar nedir?

Çeşitli yöntemlerle hileli zar (arzu edilen bir sonucu veren zar) elde edilebilir. Bir zarın yüzünü aşındırmak, köşelerini kırmak veya dolgu maddesinin ağırlığını değiştirmek zar olasılıkları değiştirilebilir. Manyetik bir özelliğe sahip zarlar da bu kategoriye girer.

Tavladaki zarların isimleri nelerdir?

1-1 zarı geldiyse: Hep Yek
2-2 zarı geldiyse: Dubara;
2-1 zarı geldiyse: yek-i dü;
3-3 zarı geldiyse: Dü Se;
3-2 zarı geldiyse: Seba-i Dü;
3-1 zarı geldiyse: Se Yek;
4-4 zarı geldiyse: Dört Cihar ("Dört Caar" gibi de okunur);
4-3 zarı geldiyse: Cihar-ü Se ("Caar-i Se" gibi de okunur);
4-2 zarı geldiyse: Cihar-i Dü ("Caar-i Dü" gibi de okunur);
4-1 zarı geldiyse: Cihar-ı Yek ("Caar-i Yek" gibi de okunur);
5-5 zarı geldiyse: Dü Beş;
5-4 zarı geldiyse: Cihar-ü Penc ("Caar-i Penc" gibi de okunur);
5-3 zarı geldiyse: Penc-ü Se;
5-2 zarı geldiyse: Penc-i Dü;
5-1 zarı geldiyse: Penc-i Yek;
6-6 zarı geldiyse: Dü Şeş;
6-5 zarı geldiyse: Şeş Beş;
6-4 zarı geldiyse: Şeş Cihar;
6-3 zarı geldiyse: Şeş-ü Se;
6-2 zarı geldiyse: Şeş-i Dü;
6-1 zarı geldiyse: Şeş-i Yek

Tavla kaç kişiyle oynanılır? 

Tavla sadece iki kişi ile karşılıklı olarak oynanır. Tavla kaç taşla oynanır diye merak ediyor iseniz toplamda 30 pul olan tavlada pul takımları 15 siyah, kahverengi renkli 15 beyaz renkli olmak üzere 30 tane bulunmaktadır. Pulların yanında hamle yapmanızı sağlayacak iki küçük zar bulunmaktadır.

Tavlada zar isimleri hangi dildir?

Türkiye 'de çok yaygın bir oyun olan tavlada usta oyuncular bir gelenek biçiminde zar kombinasyonlarının Farsça 'dan Türkçe'ye geçen isimlerini kullanırlar.